11 maart 2014
“Beleidsmakers: Denk na over gedrag!”
Dat is de kern van een advies dat de Raad voor leefomgeving en infrastructuur publiceerde. En daar ben ik het helemaal mee eens! Want daar mee maak je de kans een stuk groter dat het beleid ook in de praktijk wordt uitgevoerd.
Het advies gaat over het benutten van kennis over het gedrag van mensen om milieudoelen dichterbij te brengen. “Hoe mensen reageren op beleidsmaatregelen is lang niet altijd te voorspellen vanuit gangbare aannames over de rationaliteit van gedrag. Als bij beleidsbepaling (meer) bewust en systematisch gebruik wordt gemaakt van de kennis die bestaat over hoe en waarom mensen zich in specifieke omstandigheden op een bepaalde manier gedragen, kan de effectiviteit van het (milieu-) beleid worden vergroot.”
Bij dit advies is onder andere een ‘gedragsanalysekader’ en de ‘GedragsToets’ ontwikkeld. “Het gedragsanalysekader kan beleidsmakers helpen om een zorgvuldige analyse te maken van relevante gedragsbepalende factoren zoals: de kennis en vaardigheden die iemand heeft, zijn of haar drijfveren (motieven), hoe iemands persoonlijke omstandigheden zijn en welke keuzeprocessen in een situatie een rol spelen.” In het analysekader komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Afbakening van het beleidsprobleem,
- Analyse van het daarbij behorende gedrag (huidig, gewenst / ongewenst),
- Analyse van de gedragsbepalende factoren (bekwaamheden, motieven, omstandigheden en keuzeprocessen) en
- Vaststellen van kansrijke beleidsstrategieën en praktische instrumenten die ingezet kunnen worden
Met de ‘GedragsToets’ wordt het eenvoudiger om menselijk gedrag mee te nemen in de keuze van beleidsinstrumenten. Het is een kaartspel dat beleidsmakers helpt om op een gestructureerde en creatieve manier vernieuwende en effectieve beleidsinstrumenten te bedenken. “De kaartjes vormen een overzichtelijk beeld van gedrags bepalende factoren en bijbehorende voorbeelden van beleidsstrategieën en instrumenten. Door het onderlinge discussie en overleg wordt de werking van het gedrag steeds helderder en worden nieuwe en creatieve beleidsinzichten verkregen.”
Waardevol materiaal, dat mijns inziens niet alleen voor duurzaamheidsbeleid bruikbaar is, maar voor ieder beleidsterrien.
