Sociocratie in het klein

Ook als je niet in een sociocratische organisatie werkt, kan je de principes van sociocratie in het klein proberen toe te passen. Hier onder een aantal tips voor dingen die je gewoon eens kan proberen. Kleine veranderingen die een groot verschil kunnen maken…

 

1. Verwacht Consent

Doe alsof consent al de standaard manier van besluiten is.

Als een besluit genomen gaat worden, vraag dan, voordat iemand kan vragen om te stemmen, of iemand bezwaar heeft. Kijk ieder aan als uitnodiging om je vraag te beantwoorden. Help zo nodig om reacties te verhelderen en om vast te stellen of het ‘echte’ bezwaren zijn en zo ja, of iemand ze kan adresseren.  Als iemand probeert genoemde bezwaren weg te wuiven of te onderbreken, zeg dan “Laten we hier nog even naar kijken.”

Als ongeadresseerde bezwaren blijven bestaan, benadruk dan dat er nog geen beslissing is genomen. Veel kleine groepen functioneren meestal in feite op basis van consent. Als één of twee deelnemers bezwaar maken, dan wordt het vaststellen van een formele beslissing echter vaak vermeden. Om door te gaan alsof een besluit is genomen… Doorbreek dit patroon door duidelijk te stellen: “We hebben nog geen besluit genomen.” of “Laten we nog geen beslissing nemen, maar eerst extra informatie verzamelen om te proberen het bezwaar van X weg te nemen.”

2. Begin een rondje

Wacht niet op een open discussie, maar begin een rondje door te vragen, “Wat vindt iedereen hiervan? Ellen?” en geef zo de beurt aan alle aanwezigen.

‘Rondjes’ kunnen de dynamiek in een groep sterk veranderen omdat:

• Het de gelijkwaardigheid van alle deelnemers bevestigt: iedereen krijgt de gelegenheid zich uit te spreken;
• Ook input op tafel komt van degenen die er niet van houden om spreektijd te bevechten of het gevoel hebben dat hun ideeën niet belangrijk zijn;
• Voorkomen wordt dat deelnemers verantwoordelijkheid ontwijken door stil te blijven;
• Voorkomen wordt dat een beperkt aantal deelnemers de discussie domineren.

3. Vraag niet om vrijwilligers!

Als een bepaalde rol moet worden toegewezen, vraag dan niet om vrijwilligers. Vraag ieder wie de juiste persoon zou kunnen zijn voor een bepaalde rol of taak en probeer hiervoor consent te krijgen.

Vraag, voordat iemand zichzelf meldt als vrijwilliger, wat de eisen aan de taak of rol zijn en vraag meteen aan iemand wie volgens hem/haar een geschikte persoon zou zijn. Wek de verwachting dat er meerdere geschikte kandidaten kunnen zijn. Het kan zo zijn dat een vrijwilliger niet de beste kandidaat is of andersom dat een geschikte kandidaat zich niet beschikbaar stelt. Mensen zien vaak capaciteiten in anderen, die de ander niet in zichzelf ziet …

4. Ga op zoek naar bezwaren

Nodig, na het presenteren van een idee, anderen uit tot het delen van mogelijke bezwaren:“Hoe kunnen we dit werkbaar maken? Wat klopt niet? Hoe kunnen we het verbeteren?”

Het oplossen van geuite bezwaren leidt tot betere voorstellen. Laat ze niet onbesproken. Het serieus nemen van bezwaren versterkt het commitment voor de uitvoering van het idee. Zelf als het (nog) niet mogelijk is om een bezwaar weg te nemen, zijn mensen sneller bereid om door te gaan en alternatieven te proberen, nadat hun bezwaar grondig is besproken en begrepen.

5. Meet & Rapporteer

Spreek bij een besluit af hoe je gaat meten of een besluit ‘werkt’.

Hoe weet je of besluiten ‘werken’? Hoe meet je succes? Stel een datum vast waarop besluiten worden geëvalueerd en – zo nodig – aangepast. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn. Stem de meting af op de complexiteit van het besluit zelf. Voor persoonlijke beslissingen, kan het zo simpel zijn als in je agenda een afspraak met jezelf zetten om te checken hoe het met je gaat. Voor meer complexe besluiten kan het nodig zijn meer informatie te verzamelen. Stel dan de verzamelde informatie beschikbaar aan alle betrokkenen — transparantie versterkt het onderlinge vertrouwen.

Geselecteerd uit / vertaald van de tekst ‘Sociocracy for One’ van Sharon Villines, gepubliceerd op haar website over sociocratie: www.sociocracy.info. Sharon Villines is met John Buck co-auteur van het boek ‘We the People: Consenting to a Deeper Democracy, a Guide to Sociocratic Principles and Methods’ (Washington, DC: Sociocracy.info Press, 2007).