Wat is Sociocratie?

Sociocratie is een bestuursvorm die de verantwoordelijkheid voor beleidsvorming belegt op alle niveaus van de organisatie. Bij de beleids- en besluitvorming is gelijkwaardigheid van alle betrokkenen een belangrijk uitgangspunt. Besluiten worden alleen genomen wanneer alle deelnemers hun ‘consent’ geven. Dat betekent dat zij geen overwegend,  beargumenteerd bezwaar hebben tegen het nemen van dat besluit.

Deze manier van besluiten:

• Genereert creativiteit om verschillende belangen bij elkaar te brengen;
• Versterkt het lerend vermogen van organisaties
• Versterkt het gevoel actief mee te kunnen denken en gehoord te worden;
• Versterkt (mede-) verantwoordelijkheid over beleid van het eigen team / bedrijfsonderdeel;
• Zorgt dat gemaakte afspraken vaker worden uitgevoerd / nageleefd;
• Verbetert de sfeer en versterkt onderlinge relaties.

Wat is sociocratisch organiseren?

De Sociocratische Kringorganisatiemethode (SKM) heeft tot doel om effectief en efficiënt vorm en leiding te geven aan organisaties. SKM stelt iedere medewerker in staat om invloed uit te oefenen op en mede-verantwoordelijkheid te nemen voor het beleid van een organisatie.

SKM kent vier basisregels:

1. De kringorganisatie
2. Besluitvorming op basis van consent
3. De dubbele koppeling
4. De Sociocratische verkiezing

Basis regel 1: De kringorganisatie
SKM voegt een ‘kringstructuur’ toe aan de bestaande lijnstructuur. De kringstructuur bestaat uit een hiërarchie van kringen, waarin het beleid van de organisatie wordt vastgesteld. De uitvoering van het beleid wordt gedelegeerd aan een of meer organisatiedeelnemers in de lijnstructuur. De kringorganisatie biedt een duidelijk onderscheid tussen beleids- en operationele besluiten en creëert duidelijkheid waar beleidsbeslissingen worden genomen.

Basisregel 2: Besluitvorming op basis van consent
Het principe van consent regeert de besluitvorming over beleid. Consent is het beginsel van geen overwegend en beargumenteerd bezwaar. Besluitvorming op basis van consent garandeert de gelijkwaardigheid van alle deelnemers in de besluitvorming.

Basisregel 3: De dubbele koppeling
Een kring binnen een organisatie kan alleen bestaan in relatie met andere kringen. Bij de verbinding tussen twee kringen nemen minstens twee personen uit de ene kring deel aan de besluitvorming in de naast hogere kring: de leidinggevende en een gekozen afgevaardigde uit de onderliggende kring. Deze koppeling regelt dat een vertegenwoordiger van de onderliggende kring op basis van gelijkwaardigheid meebeslist in de hogere kring. Dit versterkt de opwaartse en neerwaartse communicatie.

Basisregel 4: De Sociocratische verkiezing
Het verkiezen van personen gebeurt uitsluitend met consent, na een open discussie over ieders mogelijkheden en belangen in de kring. Pas als alle kringleden consent geven aan de verkiezing van een bepaald persoon, wordt de taak of functie toegewezen. Dit biedt een goede basis van vertrouwen en – zo nodig – corrigeerbaarheid van afgesproken verantwoordelijkheden (want consent kan ook worden ingetrokken).

Waarom werkt dat?

Sociocratie is gebaseerd op het (wetenschappelijk gefundeerde) uitgangspunt dat we leven in een dynamische, onvoorspelbaar veranderlijke wereld. In zo een wereld doelgericht samenwerken en organiseren vereist het continu zoeken naar een dynamisch evenwicht. Het afspreken van kaders en richtlijnen (beleid) helpt, maar binnen die kaders is voor de uitvoering altijd een bepaalde tolerantie nodig om te kunnen functioneren.

 

Een gesloten kringproces van ‘leiden’ (in het voorbeeld van de fiets: je hersenen), ‘uitvoeren’ (je benen en armen) en ‘meten’ (je ogen) maakt het mogelijk om dit dynamisch evenwicht te zoeken en te onderhouden. Sociocratie geeft de rollen van leiden, uitvoeren en meten een gelijkwaardige stem in de beleids- en besluitvorming. De gelijkwaardigheid wordt geborgd door te besluiten op basis van consent.

 

Meer informatie
Op de site van het Sociocratisch Centrum staat veel meer informatie. Zie: www.sociocratie.nl.