26 maart 2014
De participerende burger – ‘Achter het stuur, op de bijrijdersstoel of op de achterbank’
De rekenkamercommissie (RKC) van de gemeente Haarlemmermeer heeft in de twee helft van 2013 een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van het gemeentelijk participatiebeleid. Onderstaand (in mijn woorden) enkele constareringen en aanbevelingen uit het rapport, die mijns inziens niet alleen voor de Haarlemmermeer waarde hebben…
- Participatiebeleid is in gemeente Haarlemmermeer een vanzelfsprekendheid. Niet omdat het moet, maar omdat betrokkenen vinden dat het gewenst is en meerwaarde heeft.
- Meestal gaat het bij participatie om ‘meepraten’. De hogere treden op de ‘participatieladder’ (coproduceren / meebeslissen) worden weinig ingezet.
- Aanbeveling: onderzoek of / in welke gevallen / onder welke voorwaarden deze vormen vaker gebruikt kunnen worden.
- Centrale uitgangspunt in het participatiebeleid is ‘maatwerk’: per beleidsveld of project wordt ‘op maat’ een bijpassende vorm van participatie gekozen. De RKC kan zich daar in vinden.
- Aanbeveling: ontwikkel een ‘menukaart’ waarin op een laag drempelige manier de verschillende vormen en niveaus van participatie en de bijdrage die zij kunnen leveren worden toegelicht. Zo een menukaart kan betrokkenen helpen om voor een specifiek onderwerp een overwogen keuze te maken in de vorm van participatie.
- Zowel voor de gemeente, als voor dorps- en wijkraden is het een uitdaging om de contacten met alle inwoners te onderhouden (bijv. jongeren, allochtonen, tweeverdieners). Dit beperkt de representativiteit en daarmee het draagvlak voor beleid.
- Aanbeveling: meer gebruik maken van e-participatie. Dorps- en wijkraden kunnen hierin investeren en de gemeente kan hen daarbij ondersteunen.
- Beperkte aandacht voor de beleidsinhoudelijke doelen van participatie (bijv. draagvlakvergroting en verrijking van het beleid), ten opzichte van de meer procesmatige aspecten.
- Aanbeveling: Werk ook deze beleidsinhoudelijke doelen uit in een beleidskader voor het kiezen van de juiste vorm van participatie voor een bepaald onderwerp/project (evt. in combinatie met de ‘menukaart’).
- Er lijkt weinig tijd en ruimte te zijn voor innovatie, creativiteit en reflectie op het gebied van participatie.
- Aanbeveling: Versterk het lerend vermogen op het gebied van participatiebeleid door het delen van ervaringen en het achteraf evalueren van participatietrajecten.
- Tot slot
- Aanbeveling: faciliteer een open debat binnen de gemeente over de vraag “of het gewenst is dat inwoners vaker kunnen doorschuiven van de achterbank van de auto naar de bijrijdersstoel, of wellicht zelfs mede het stuur in handen kunnen nemen.
Zoals ik al schreef: aanbevelingen die volgens mij niet alleen relevant zijn voor de gemeente Haarlemmermeer, maar ook voor andere gemeenten. Ben benieuwd naar reacties vanuit andere gemeenten: hoe gaat het daar? Zijn de constateringen herkenbaar? Lijken de aanbevelingen ook daar bruikbaar?
Het volledige rapport kunt u vinden via deze link.
